باسمه تعالي

تشويق به انديشمندي و تبيين آزادي بيان در چهار چوب قانون

خلفي ، زهرا

عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي ـ واحد دزفول

چكيده :

نيروي انديشه به انسان عظمت و اعتلاء و قدرت جانشيني حق در عرصة گيتي مي بخشد . سخن معروف        پيامبر اكرم (ص) در اين مورد نشانگر ارزش والاي انديشيدن است كه مي فرمايد : « فِكْرةُ ساعَةٍ خَيرٌ مِن عِبادَةِ سِتّينَ سَنَةٍ »  ساعتي انديشيدن ، بهتر از شصت سال عبادت كردن است .

بايد فضايي فراهم آوريم كه انسانها از اين موهبت الهي بهرة كافي برده ، اين عطاي خدادادي را پرورش دهند . عرصه اي كه معلّمان آن به انسان انديشيدن را بياموزند نه انديشه را .

انديشيدن حق انسانهاست كه در قرآن كريم بارها به آن اشاره شده است . عبارت هاي شريفة : « اَفَلا تَعْقِلون » و
«لَعَلَّكُمْ يَعْقِلون » و نظاير آنها دالّ بر تشويق و تحريض انسانها به انديشمندي و خردورزي است و به همين سبب است كه اسلام چيزهايي مانند شراب و مواد مخدّر را كه از ميان برندة عقل است حرام اعلام مي دارد .

انديشمند مراكشي مهدي المنجره مي گويد : « در اسلام هيچ حدّي براي بيان انديشه وجود ندارد . من همة عالمان را در هر سطحي كه باشند بدين هماورد مي خوانم كه اگر مي توانند دست كم يك تفسير يا برداشت ارائه دهند كه گفته باشد اسلام براي بيان مرزهايي را تعيين كرده است . ابراز عقيده و بيان انديشه تا زماني كه با حقوق انساني ديگر برخورد نيافته ،  از سوي اسلام ضمانت شده است . »

بايد انديشه ها را شكوفا ساخت و آنان را به فعّاليّت و جنبش برانگيخت ، و نيز در محيطي آزاد انديشه ها را رشد داد و بالنده نمود . اما نه فضايي افسار گسيخته و هرج و مرج طلب ، بلكه محيطي بر پاية قانوني كه حرمت ها شكسته و حيثيّت هاي انساني خدشه دار نگردند .

قرآن از رهگذر فراخوان عقل به تأمّل به پديدارها و از رهگذر بيان نمونه هاي زيبا از گفت و گوي پيامبران با اقوام خود و حتّي با سركشان و گردن افرازان ، الگوهايي شايسته از گراميداشت فكر و انديشه و آزادي بيان فراروي نهاده است . در سيرة پيامبر اكرم (ص) و در رفتار آن حضرت با اصحاب خود به خوبي مي توان ارزش انديشه و رأي را ديد . آن حضرت با اين كه پيامبر خدا و رسانندة احكام الهي بود نه فقط در برخورد با آراي مخالف سعة صدر داشت ، بلكه اصحاب خود را به داشتن رأي و اجتهاد مستقل فرا مي خواند . آن حضرت هرگز به اكراه توسّل نجسته است ، بلكه از روابط مسالمت آميز و آزاد انديشانة او مي‏توان پي برد كه در رويارويي با مخالفان و دشمنان خود شيوه و سيرة او چگونه بوده است .

پس بايد فضايي فراهم نمود كه انسانها در بيان انديشه ها آزاد باشند و تا زماني كه در چهار چوب خود عمل مي كنند و به مصالح عمومي آسيبي نمي رسانند ، هيچكس نمي تواند متعرّض آنان و آزادي هايشان شود . نظرية آزادي در اسلام بر  مطلق بودن آزادي فرد در همه چيز تا زماني كه با حق يا با مصالح عمومي برخورد و تصادم پيدا نكرده ، استوار است و چنانچه با حق يا مصالح عمومي تصادم پيدا كند ، تجاوزي است كه بايد در برابر آن ايستاد و آن را متوقّف و مهار كرد . 

In the name of the Exalted God

Encouragement to cerebrate and explanation freedom of expression in the frame of law.

Khalafi – Zahra

Member of the faculty of muslim open university – Dezful unit

The gist

Brain power endues human , grandeur and enormity and the replacement power of right .In this case , the known utterance of honorable prophet (peace be upon him) denotes the high worth of thinking , that says:

« فِکرَه ساعَهٍ خَیرٌ مِن عِبادَه سِتینَ سَنَهٍ »

"Thinking for one hour is better than worshiping for sixty years."

The climate should be provided that humans enjoy this blessing good enough and develop it.The climate that its teachers instruct human thinking , not the idea.

Thinking is the right of humans that frequently it is mentioned in Quran. The honorable statement of  "Do not you think? " افلا تعقلون and "Maybe they think : لعلکم یعقلون " and like them witness encouragement and nudge humans to thinking and cerebrating and by same reason , Islam proscribes objects like wine and Junk , because they consume intellect.

Moroccan erudite , Mehdi Almonjereh, says : " In Islam , there aren't no limit for saying thinking .I rally the whole erudites , in every level they are, to this constant that if they can advance at least a comment or theory that is said Islam has assigned limits for statement. The expression of opinion and the utterance of thinking is guaranteed by Islam , till they don't collide other human's rights."

We should thrive thinkings and incite to activity and action and also develop. thinking in the free space.But the space that isn't broken reverences and blemished human's reputations, not the licentious and anarchist space.AA

Quran is showed worthy examples about the respect of thought and freedom of expression by way of rallying intellect for reflection about phenomenos and by way of saying graceful samples about the prophets conversation with their people and even with rebels and prouds.

In humor of honorable prophet (peace be upon him) and in his behavior with his disciples, is observed the worth of thinking and opinion good.

Although he was the prophet of God and the bearer of divine commandment, not only he had charity in encounter with opposite opinion , rather he has rallied his people for having independent opinion and striving hard.

He never had appealed to disinclination , rather by his peaceful and liberality relations , can be undrestood that what was his method and behavior vis – a – vis his enemies and dissenters?

So the space should be provided that human are free in the expression of thinking and till they act in the frame of their rights and don't hurt the popular interests , anyone can't pretest to them and their freedom.In Islam , the opinion of freedom is steady about being implicit individual freedom in everything , till it hasn't encountered popular rights or interests , and if it encounters popular rights or interests, it is an aggression that we should stand in opposite of it and restrain and rein in it.